Wita Was cały zespół Bungie
Mamy wiadomość dla wszystkich, którzy mają problemy ze zdrowiem psychicznym: nie musicie udawać, że wszystko jest OK. Nie jesteście sami. Nasze zdrowie psychiczne jest równie ważne jak zdrowie fizyczne. Dlatego właśnie przy współpracy z organizacją Guardians Mental Health przygotowaliśmy poniższe informacje dotyczące zdrowia psychicznego.
Jeśli znacie kogoś, kto ma problemy ze zdrowiem psychicznym, możecie skorzystać z linku Bungie.net/MentalHealth, aby udostępnić tej osobie te informacje.
Naszym celem jest destygmatyzacja problemów ze zdrowiem psychicznym poprzez przekazywanie i regularne aktualizowanie tych informacji. Projekt nie został jeszcze ukończony, ale chcieliśmy udostępnić te informacje teraz w nadziei, że będą one pomocne dla tych, którzy ich potrzebują.
Nie jesteście sami.
Zapobieganie samobójstwom
Życie każdej osoby jest cenne, a myśli samobójcze to poważna sprawa, którą powinni zajmować się wykwalifikowani specjaliści do spraw zdrowia psychicznego z odpowiednimi uprawnieniami.
Osoby będące w kryzysie w Stanach Zjednoczonych zachęcamy do zgłoszenia się po pomoc poprzez zadzwonienie lub wysłanie wiadomości tekstowej pod numer 988 lub na czacie na żywo dostępnym tutaj. Osoby spoza Stanów Zjednoczonych znajdą niezbędne informacje w sekcji „Międzynarodowe” niniejszego artykułu.
Jeśli wyrządzasz sobie poważną krzywdę lub okaleczasz się albo czujesz, że możesz to zrobić, zadzwoń:
- Stany Zjednoczone, Kanada i Meksyk: 911
- Wielka Brytania i Irlandia: 999 i 112
- Australia: 000 i 112
- Francja, Niemcy, Włochy, Hiszpania, Korea Południowa, Polska, Rosja i inne kraje: 112
- Telefon zaufania dla osób niesłyszących: 711, następnie 988; 321-800-3323; wideotelefon: 573-303-5604; wiadomość tekstowa o treści HAND na numer 839863
Poniżej jest lista innych miejsc, w których można uzyskać pomoc, z wyszczególnieniem krajów oraz osób, których to dotyczy:
- Australia: wiadomość tekstowa: 0477 13 11 14, telefon: 13 11 14, strona internetowa: Lifeline
- Brazylia: telefon w nagłych wypadkach: 188, strona internetowa: Centro de Valorização da Vida
- Kanada: wiadomość tekstowa: 45645 lub 741741, telefon: 1-833-456-4566, strona internetowa: Crisis Services Canada
- Chiny: Telefon w nagłych wypadkach: 120, telefon: 0755-25629459 i 021–64387250, strona internetowa: LifelineChina
- Francja: telefon: 09 72 39 40 50 i 01 45 39 40 00, strona internetowa: SOS Amitié i Suicide Ecoute
- Niemcy: telefon: 0800 1110 111 i 030-44 01 06 07, strona internetowa: TelefonSeelsorge Deutschland
- Irlandia: wiadomość tekstowa: 50808, telefon: 116 123, strona internetowa: Samaritans
- Włochy: telefon: 199284284 oraz 06 77208977 strona internetowa: Telefono Amico i Samaritans - ONLUS
- Japonia: telefon w nagłych wypadkach: 110 i 119, strona internetowa: Befrienders Worldwide i TELL
- Meksyk: czat, telefon: (55) 5259-8121 i (55) 5804-644, strona internetowa SAPTEL i Línea UAM
- Polska: telefon: 89 19288 i 89 527 00 00, strona internetowa: OTZ. W przypadku osób poniżej 18. roku życia: telefon: 116 111, strona internetowa: Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę
- Rosja: telefon: 0078202577577 i (495) 625 3101
- Korea Południowa: telefon w nagłych wypadkach: 119, telefon: 1588-9191 i 1566-2525, strona internetowa: Counsel24 i Suicide.org
- Hiszpania: telefon: 717 003 717, strona internetowa: Teléfono de la Esperanza
- Wielka Brytania: wiadomość tekstowa o treści SHOUT na numer: 85258, telefon: 116 123, strona internetowa: NHS
- Stany Zjednoczone: Wiadomość tekstowa o treści HOME pod numer: 741741, czat, telefon: 1-800-273-TALK (8255), strona internetowa: National Suicide Prevention Lifeline; telefon do SAMHSA National Helpline: 1-800-662-HELP (4357)
- Ogólnoświatowe: IASP, OpenCounseling, infolinie dla osób w kryzysie samobójczym, telefony zaufania, Suicide Stop i PSYCOM
- Osoby poniżej 18 roku życia: wiadomość tekstowa o treści START na numer 678678, czat, telefon: 1-866-488-7386, strona internetowa: Trevor Project
- Australia: czat, telefon: 1800 184 527, strona internetowa: Qlife i Black Rainbow
- Brazylia: strona internetowa: Fórum Empresas e Direitos LGBT i Grupo Dignidade
- Kanada: Telefon: 1-800-268-9688, strona internetowa: The Lifeline Canada Foundation i pflagcanada
- Francja: telefon: 06 31 59 69 50, strona internetowa: Le Refuge i Fédération LGBTI+
- Niemcy: strona internetowa: LSVD, VLSP oraz wykaz infolinii i centrów kryzysowych wg krajów związkowych
- Irlandia: telefon: 353 1800 929 539, strona internetowa: LGBT Ireland
- Włochy: strona internetowa: Arcigay
- Japonia: strona internetowa: Stonewall Japan
- Meksyk: strona internetowa: Cuenta Conmigo i Angloinfo
- Infolinia pomocowa dla młodzieży muzułmańskiej: Wiadomość tekstowa lub telefon pod numer: 1-866-627-3342, strona internetowa: Naseeha
- Polska: strona internetowa: The Equaversity Foundation i ILGA Europe
- Rosja: Strona internetowa: Moscow Community Center i Rainbow Railroad
- Republika Południowej Afryki: strona internetowa: Durban Gay and Lesbian Centre, OUT i Triangle Project
- Korea Południowa: strona internetowa: DDingDong
- Hiszpania: strona internetowa: FELGBTQI+ i Casal Lambda
- Wielka Brytania: telefon: 0300 330 0630 i 0345 3 30 30 30, strona internetowa: Switchboard LGBT+ Helpline i LGBT Foundation, więcej informacji: Mind.org
- Stany Zjednoczone: telefon: 1-888-843-4564, strona internetowa: LGBT National Help Center i GLAAD
- Ogólnoświatowe (Międzynarodowe): strona internetowa: OK2bME, GLAAD oraz Trevor Project dla młodzieży
-
Osoby transpłciowe:
- Australia: strona internetowa: The Gender Centre, Diverse Voices, SHINESA oraz Freedom Centre dla młodzieży
- Brazylia: strona internetowa: Transempregos
- Kanada: telefon: 1-877-330-6366, strona internetowa: Trans Lifeline
- Francja: telefon: 01 42 29 23 67, strona internetowa: Acceptess T
- Niemcy: strona internetowa: Queer Refugees Germany i Switch oraz wykaz innych źródeł informacji
- Włochy: strona internetowa: Movimento Identità Transessuale
- Japonia: strona internetowa: Stonewall Japan - Transgender Life
- Meksyk: strona internetowa: Centro Apoyo Identida des Trans
- Polska: strona internetowa: The Equaversity Foundation i ILGA Europe
- Republika Południowej Afryki: telefon: 021 712 6699, strona internetowa: Gender Dynamix i Triangle Project
- Hiszpania: strona internetowa: Asociación Española de Transexuales
- Wielka Brytania: strona internetowa: Trans Unite, SupportLine Gender Identity i All About Trans
- Stany Zjednoczone: telefon: 1-877-565-8860, strona internetowa: Trans Lifeline, GLAAD i National Center for Transgender Equality
- Ogólnoświatowe (Międzynarodowe): strona internetowa: OK2bME, GLAAD oraz Trevor Project dla młodzieży
- Usługi TTY/TDD (dla osób niesłyszących): Należy wybrać numer 711, a następnie podać numer bezpłatny 1-800-273-8255 lub 1-800-342-9647
- Europa: Telefon: 00800-1273-8255 lub DSN 118 (usługa nie jest dostępna u wszystkich operatorów ani we wszystkich krajach).
- Korea: telefon: 0808-555-118 lub DSN 118
- Afganistan: telefon 00 1 800 273 8255 lub DSN 111
Objawy
Pomaganie innym to jedna z najważniejszych rzeczy w życiu człowieka. Umiejąc rozpoznać, że ktoś przechodzi trudne chwile, można pomóc tej osobie, nawet jeśli ta pomoc miałaby polegać na okazaniu troski i udzieleniu wsparcia emocjonalnego.
Przedstawiamy tu typowe objawy świadczące o tym, że ktoś może potrzebować pomocy w uporaniu się z problemami emocjonalnymi lub problemami ze zdrowiem psychicznym:
- Depresja lub apatia, utrudniające takim osobom wypełnianie obowiązków lub uczestniczenie w życiu społecznym i towarzyskim
- Brak umiejętności radzenia sobie z codziennymi problemami lub skrajne reakcje w pewnych sytuacjach
- Okresy nadmiernie podwyższonego nastroju nazywane epizodami maniakalnymi, podczas których może występować nadmierne poczucie własnej wartości, gonitwa myśli, nagłe przypływy energii, większa niż zwykle gadatliwość, ograniczenie potrzeby snu, nadmierne zaangażowanie w działania, które z dużym prawdopodobieństwem mogą mieć negatywne skutki (na przykład nagła rozrzutność lub zachowania stwarzające zagrożenie fizyczne)
- Poważne stany lękowe lub stres
- Ciągłe poczucie smutku i beznadziei
- Zwiększone spożycie alkoholu, leków lub narkotyków
Co możesz zrobić
Okazuj przyjaźń. Oznacza to wspieranie tej osoby i zachęcanie jej, aby zwróciła się o pomoc do rodziny, przyjaciół i/lub skorzystała z profesjonalnej pomocy medycznej. Pamiętaj, że nie jesteś terapeutą i nie możesz zapewnić tej osobie leczenia, ale możesz być dla niej oparciem i kimś, na kim może polegać.
Bycie przyjacielem oznacza również konieczność podejmowania trudnych decyzji. Konieczne może być powiadomienie służb ratunkowych lub członka rodziny w imieniu osoby, na której nam zależy. Podjęcie takiej decyzji może być trudne lub nieprzyjemne, ale naszym obowiązkiem jest dbanie o przyjaciół oraz o ich bezpieczeństwo.
Bycie oparciem dla osoby, która zmaga się z problemami emocjonalnymi, może być ogromnie stresujące i wyczerpujące, dlatego pamiętaj o uwzględnieniu granic swoich możliwości i zadbaj również o siebie.
Wymieniamy tu kilka metod, z których możesz skorzystać, aby kogoś wesprzeć:
-
-
- Zachęć tę osobę do skorzystania z terapii
- Zaproponuj, że będziesz towarzyszyć jej na spotkaniach terapeutycznych
- Zaplanuj czas, w którym możecie zrobić razem coś przyjemnego
- Zaproponuj wspólne ćwiczenia fizyczne
- Zachęć tę osobę do spotkań z innymi
-
Dodatkowe źródła informacji:
Samookaleczanie się
Samookaleczanie się może objawiać się różnie u różnych osób. Sposoby samookaleczania się mogą znacznie wykraczać poza typowe wyobrażenia o zadawaniu sobie ran ciętych przedstawiane w środkach masowego przekazu. Upraszczając, samookaleczanie się obejmuje wszystkie działania zmierzające do celowego uszkodzenia własnego ciała.
Osoby będące w kryzysie w Stanach Zjednoczonych zachęcamy do zgłoszenia się po pomoc poprzez zadzwonienie lub wysłanie wiadomości tekstowej pod numer 988 lub na czacie na żywo 988 Suicide & Crises Lifeline. Osoby spoza Stanów Zjednoczonych znajdą niezbędne informacje w sekcji „Międzynarodowe” w części o Zapobieganiu samobójstwom.
Jeśli wyrządzasz sobie poważną krzywdę lub okaleczasz się albo czujesz, że możesz to zrobić, zadzwoń:
- Stany Zjednoczone, Kanada i Meksyk: 911
- Wielka Brytania i Irlandia: 999 i 112
- Australia: 000 i 112
- Francja, Niemcy, Włochy, Hiszpania, Korea Południowa, Polska, Rosja i inne kraje: 112
- Telefon zaufania dla osób niesłyszących: 711, następnie 988; 321-800-3323; wideotelefon: 573-303-5604; wiadomość tekstowa o treści HAND na numer 839863
Jak radzić sobie z samookaleczaniem się
Nie musisz udawać, że wszystko jest OK. Odczuwasz prawdziwe emocje i musisz poszukać sposobów radzenia sobie z nimi oraz z tym, co dzieje się w Twoim życiu. Jeśli odczuwasz przymus samookaleczania się, spróbuj skorzystać z poniższych strategii radzenia sobie z tego rodzaju emocjami:
-
- Wyślij wiadomość tekstową o treści HOME na numer 741741, aby nawiązać kontakt z drugą osobą
- Spróbuj skanalizować tę energię, robiąc coś kreatywnego — świetnymi przykładami są twórczość artystyczna, pisanie, słuchanie lub tworzenie muzyki albo granie na instrumentach.
- Spróbuj wykonać kilka głębokich oddechów i opanować techniki odwracania uwagi, aby pomóc zminimalizować przymus samookaleczenia się.
- Pobierz kilka aplikacji medytacyjnych, które mogą pomóc w zniwelowaniu stresu.
- Porozmawiaj ze specjalistą.
Poznaj objawy samookaleczania się
- Cięcie
- Drapanie
- Przypalanie
- Nacinanie skóry
- Zadawanie sobie ciosów lub uderzanie częściami ciała o różne powierzchnie
- Przekłuwanie skóry
- Wyrywanie włosów
- Rozdrapywanie ran
- Blizny
- Świeże skaleczenia, oparzenia, zadrapania lub siniaki
- Intensywne pocieranie jakiegoś miejsca w celu zdarcia naskórka
- Ostre przedmioty w zasięgu ręki
- Noszenie długich rękawów lub spodni z długimi nogawkami, nawet gdy jest gorąco
- Trudności w relacjach międzyludzkich
- Uporczywe zadawanie pytań dotyczących własnej tożsamości
- Niestabilność zachowań i chwiejność emocjonalna, impulsywność lub nieprzewidywalność zachowań
- Mówienie o poczuciu bezradności, beznadziei lub braku własnej wartości
Dodatkowe źródła informacji:
Znajdź specjalistę do spraw zdrowia psychicznego w Stanach Zjednoczonych
Pierwszym krokiem na drodze do poprawy zdrowia psychicznego jest znalezienie specjalisty, który nam w tym pomoże. Krok ten bywa najtrudniejszy z uwagi na ubezpieczenie, koszt lub dostępność usługodawcy. Poniższe informacje mają na celu ułatwić znalezienie specjalisty do spraw zdrowia psychicznego:
Osoby ubezpieczone
Choć ubezpieczenie może być luksusem, rozeznanie się w odpłatnościach i autoryzacjach oraz znalezienie specjalisty, który jest objęty Twoim ubezpieczeniem, sprawia czasami trudności. Wszyscy ubezpieczyciele mają personel medyczny lub przedstawicieli, którzy pomogą Ci znaleźć dostawcę. W Twojej okolicy powinien praktykować specjalista do spraw zdrowia psychicznego objęty Twoim ubezpieczeniem. Należy również znać obowiązujące odpłatności lub inne formy udziału własnego. Większość ubezpieczycieli przedstawi w zrozumiały sposób wszystkie opłaty (jeśli obowiązują)
Jeżeli ubezpieczenie pochodzi od Twojego pracodawcy, mogą przysługiwać Ci świadczenia w ramach programu wsparcia pracowników Employee Assistance Program (EAP) Mają one formę sesji terapeutycznych opłacanych przez pracodawcę. Sesje są zazwyczaj krótkie (pracownik może otrzymać od 4 do 10 sesji). Ubezpieczyciel pomoże Ci znaleźć usługodawcę objętego programem EAP i wyjaśni, ile sesji Ci przysługuje
Osoby nieubezpieczone lub z ubezpieczeniem nieobejmującym zdrowia psychicznego
- Pod numerem 211 można uzyskać pomoc w różnych kwestiach, takich jak wsparcie w sprawach mieszkaniowych, znajdowanie banków żywności i dostęp do pomocy dotyczącej zdrowia psychicznego. Przedstawiciele na infolinii 211 mogą pomóc w uzyskaniu przysługujących Ci zasiłków państwowych. Zadzwoń pod numer 211 lub odwiedź witrynę 211.org, aby uzyskać dostęp do miejscowych zasobów.
- Na całodobowej infolinii pomocowej The National Alliance on Mental Illness można uzyskać bezpłatnie pomoc i porady. Numer infolinii: 1-800-950-6264. Odwiedź witrynę NAMI.org lub wyślij wiadomość tekstową o treści HELPLINE pod numer 62640, aby uzyskać więcej informacji.
- Organizacja The Substance Abuse and Mental Health Services Administration prowadzi aktualizowany corocznie katalog placówek zdrowia psychicznego z podziałem na poszczególne stany i terytoria. Więcej informacji można uzyskać pod adresem SAMHSA.gov.
- Ośrodki opieki zdrowia dla studentów lub zatwierdzone przez rząd federalny ośrodki zdrowia mogą świadczyć bezpłatne lub przystępne cenowo usługi z zakresu zdrowia psychicznego.
Kontaktując się ze specjalistą do spraw zdrowia psychicznego, warto zapytać, czy oferuje rozliczenie według ruchomej skali. Jest to przyjęta przez niektórych specjalistów praktyka, w ramach której opłata pobierana za sesję jest obniżona zależnie od dochodów pacjenta. W celu ustalenia tej kwoty usługodawcy zazwyczaj proszą o okazanie ostatniego formularza W-2. Każdy usługodawca jest inny, więc warto zapytać przed rozpoczęciem sesji i zorientować się, jak obliczane są opłaty według ruchomej skali.
Niektóre szpitale mogą oferować rozliczenie według ruchomej skali, zniżki dla nieubezpieczonych pacjentów lub programy pomocy finansowej.
National Alliance on Mental Illness: Ta witryna oferuje całodobową infolinie pomocową, na której można uzyskać bezpłatnie pomoc i porady. Numer infolinii: 1-800-950-6264. Odwiedź witrynę NAMI.org lub wyślij wiadomość tekstową o treści HelpLine pod numer 62640, aby uzyskać więcej informacji.
Open Path: Ta witryna jest prowadzona przez organizację non profit łączącą osoby, które nie mają ubezpieczenia lub których nie stać na duże odpłatności, z wykwalifikowanym specjalistą do spraw zdrowia psychicznego za 30–80 USD za sesję. Uiszczając jednorazową opłatę w wysokości 59 USD, otrzymasz dożywotni dostęp do obszernej sieci specjalistów do spraw zdrowia psychicznego organizacji. Odwiedź witrynę Open Path Collective Psychotherapy, aby uzyskać więcej informacji.
Teladoc Health: Ta witryna oferuje zdalną opiekę zdrowotną na żądanie. Osoby nieubezpieczone mogą korzystać z usług z zakresu zdrowia psychicznego w cenie od 99 USD za wizytę (ceny mogą się różnić). Odwiedź witrynę Teledoc Health, aby uzyskać więcej informacji.
Inne powszechne sposoby na znalezienie specjalistów do spraw zdrowia psychicznego
Choć rozumiemy, że możesz nie czuć się z tym komfortowo, warto zgłosić chęć spotkania ze specjalistą do spraw zdrowia psychicznego lekarzowi pierwszego kontaktu. Może on przekazać Ci listę usługodawców, z którymi współpracuje i utrzymuje relacje zawodowe.
BetterHelp: Ta witryna oferuje internetowe usługi z zakresu zdrowia psychicznego, łącząc pacjentów z doradcami i terapeutami za pośrednictwem różnych usług komunikacyjnych. Choć samo wyszukiwanie jest darmowe, konsultacje ze specjalistami są płatne. Opłaty wynoszą od 60 do 90 USD za tydzień (pobierane co cztery tygodnie). Odwiedź witrynę BetterHelp, aby uzyskać więcej informacji.
Psychology Today: Ta witryna internetowa umożliwia wyszukiwanie miejscowych specjalistów do spraw zdrowia psychicznego według przyjmowanego ubezpieczenia, dostępności rozliczenia według ruchomej skali i specjalizacji terapeuty. Kontaktując się ze specjalistą do spraw zdrowia psychicznego, możesz również zapytać, czy oferuje bezpłatną konsultację, aby upewnić się, że będziesz mieć dobry kontakt / czuć się komfortowo z tym usługodawcą. Odwiedź witrynę Psychology Today, aby uzyskać więcej informacji.
Quartet Health: Ta witryna zapewnia dostęp do sieci dostawców usług leczenia zaburzeń behawioralnych w Stanach Zjednoczonych. Bezpłatna wyszukiwarka pomoże Ci znaleźć dostawcę usług z zakresu zdrowia psychicznego, który jest dopasowany do Twoich potrzeb i preferencji oraz objęty Twoim ubezpieczeniem. Odwiedź witrynę Quartet Health, aby uzyskać więcej informacji.
Dodatkowe źródła informacji:
Uzależnienia
Uzależnienie to niezdolność do panowania nad zachowaniem lub zażywaniem substancji w stopniu sprawiającym, że przeszkadza to w codziennym życiu i relacjach z innymi i/lub powoduje szkody psychiczne lub fizyczne.
Uzależnienie aktywuje szlaki nagrody w mózgu, sprawiając, że czujesz się dobrze lub odczuwasz szczęście z powodu zrobienia czegoś. Wszystko, co pozytywnie wpływa na nastrój, może być uzależniające: jedzenie, kofeina, gry komputerowe, cukier, zakupy, seks, telewizja, opalanie, hazard, ćwiczenia, alkohol, narkotyki, smartfony i inne.
Te rzeczy nie szkodzą, jeśli zachowamy umiar, jednak jeśli korzystamy z nich lub robimy je bez umiaru do tego stopnia, że impuls, który nas ku temu popycha powoduje cierpienie związane ze zdrowiem, rodziną, związkami, pracą i codziennymi czynnościami, staje się to problemem.
Objawy uzależnienia
-
- Brak kontroli – nie jesteś w stanie przestać robić danej rzeczy i nie możesz przestać o niej myśleć. Zdecydujesz się zrobić rzeczy, których normalnie nie robisz, aby kontynuować.
- Negatywny wpływ na codzienne życie, związki międzyludzkie i pracę – nie wywiązujesz się z obowiązków, ponieważ twój czas (i nie tylko) przeznaczony jest na pielęgnację uzależnienia, a inne osoby zaczynają to zauważać.
- Ignorowanie problemów zdrowotnych i zagrożeń – nawet jeśli wiesz, że masz problemy ze zdrowiem lub może stać ci się krzywda, nie potrafisz przestać.
- Problemy z radzeniem sobie z emocjami – odczuwasz większą wrażliwość na stres, częściej wybuchasz, przybierasz częściej nastawienie obronne. Nie jesteś w stanie dokładnie określić, co czujesz.
- Zmiany w wyglądzie zewnętrznym – w twoim wyglądzie zachodzą zmiany, takie jak utrata wagi czy zauważalny spadek poziomu higieny osobistej.
- Brak energii – nie masz już energii na nic poza karmieniem swojego uzależnienia.
Jeśli odczuwasz lęk i chcesz z kimś porozmawiać, wyślij wiadomość tekstową o treści HELLO na bezpłatny numer 741741 całodobowego ośrodka interwencji kryzysowej.
Leczenie i powrót do zdrowia
Mimo że uzależnienie to przewlekłe i często nawracające zaburzenie, możliwe jest wyleczenie go, często samodzielnie lub z pomocą grupy wsparcia, a czasem dzięki pomocy terapeuty. Zazwyczaj wymaga wielu podejść, i choć możliwe jest poniesienie porażki, zawsze można spróbować kolejny raz i czerpać wiedzę z doświadczeń. Jest wiele ścieżek prowadzących do wyleczenia, najważniejsze jest znalezienie tej odpowiedniej. Oto kilka sposobów:
- Terapia farmakologiczna
- Terapia behawioralna i korzystanie z poradni
- Urządzenia medyczne leczące objawy odstawienne
- Leczenie związanych z uzależnieniem czynników psychologicznych, takich jak depresja
- Ciągła opieka zmniejszająca ryzyko nawrotu
Dodatkowe źródła informacji:
- ASAM: Definicja uzależnienia
- Addiction Center: Jak zrozumieć uzależnienie od gier wideo
- Healthline: Rozpoznanie uzależnienia
- MedicalNewsToday: Czym jest uzależnienie?
- MHA: Czy zachowania mogą uzależniać?
- NHS: Uzależnienie: co to takiego?
- WHO: Zachowania nałogowe: Zaburzenie korzystania z gier internetowych
- Harvard Health: Czym jest uzależnienie?
Lęk
Zaburzenia lękowe to coś więcej niż chwilowe zmartwienia lub uczucie strachu. To rzeczywiste reakcje fizyczne, które mogą utrudniać codzienne funkcjonowanie, na przykład w pracy, w szkole i w relacjach międzyludzkich. Lęk można odczuwać w obliczu problemu w pracy, przed sprawdzianem lub przed podjęciem ważnej decyzji. W przypadku osób z zaburzeniami lękowymi uczucie lęku nie mija i z czasem może się pogłębiać.
U osób z zaburzeniami lękowymi można zaobserwować któreś z poniższych objawów:
-
- Uczucie niepokoju, pobudzenia lub podenerwowania
- Szybkie męczenie się
- Trudności z koncentracją lub uczucie pustki w głowie
- Drażliwość
- Napięcie mięśni
- Zaburzenia snu (trudności z zasypianiem lub z utrzymaniem ciągłości snu lub niespokojny, niesatysfakcjonujący sen)
- Nadmierny lęk i niepokój, które trudno kontrolować.
Jeśli odczuwasz lęk i chcesz z kimś porozmawiać, wyślij wiadomość tekstową o treści HELLO na bezpłatny numer 741741 całodobowego ośrodka interwencji kryzysowej.
Dodatkowe źródła informacji:
Nękanie i cyberprzemoc
Jeśli jesteś ofiarą nękania, zwróć się o pomoc, wysyłając wiadomość tekstową o treści HELLO na numer 741741, przechodząc na stronę STOMP Out Bullying HelpChat Line albo dzwoniąc na numer 1-800-273-8255 lub 1-201-463-8663.
Jeśli wyrządzasz sobie poważną krzywdę lub okaleczasz się albo czujesz, że możesz to zrobić, zadzwoń:
- Stany Zjednoczone, Kanada i Meksyk: 911
- Wielka Brytania i Irlandia: 999 i 112
- Australia: 000 i 112
- Francja, Niemcy, Włochy, Hiszpania, Korea Południowa, Polska, Rosja i inne kraje: 112
- Telefon zaufania dla osób niesłyszących: 711, następnie 988; 321-800-3323; wideotelefon: 573-303-5604; wiadomość tekstowa o treści HAND na numer 839863
Poniżej jest lista innych organizacji zajmujących się zapobieganiem sytuacjom kryzysowym:
- Wielka Brytania: telefon (w przypadku osób poniżej 18 roku życia): 0800-1111, telefon: 0808 800 5000, 0808 802 5544, strona internetowa: YoungMinds.
- Kanada: telefon: 800-668-6868
- Australia: telefon: 1-800 55 1800, 13 11 14, wiadomość tekstowa: 0477 13 11 14, strona internetowa: Lifeline i kidshelpline.
Osoby będące ofiarami nękania mogą też spróbować zadbać o swoje bezpieczeństwo, korzystając z poniższych sposobów:
-
- Odejdź, jeśli to możliwe
- Powiedz zaufanej osobie, co się dzieje
- Jeśli sytuacja ma miejsce w szkole, zwróć się do nauczyciela, psychologa szkolnego, dyrektora szkoły lub kuratora, a nawet do organów administracji rządowej, jeśli nic się nie zmieni
- Spróbuj unikać zostawania sam na sam z osobą, która Cię nęka
- Zablokuj tę osobę we wszystkich mediach społecznościowych i zablokuj jej inne sposoby kontaktowania się z Tobą
- Jeśli ta osoba się z Tobą skontaktuje, nie czytaj wiadomości od niej i nie reaguj na nie, a następnie zablokuj tę osobę
- Okaż odwagę, nie reagując na działania tej osoby
- Nie obawiaj się poprosić o pomoc osoby, której ufasz
- Dokumentuj sytuacje, w których dochodzi do nękania, aby móc udowodnić, jak poważna jest sytuacja — dotyczy to również wiadomości wysyłanych przez tę osobę przez Internet
- Nigdy nie podawaj NIKOMU w Internecie swojego imienia i nazwiska, wieku, adresu ani danych kontaktowych
- Zawsze wylogowuj się z kont internetowych i nigdy nie podawaj nikomu swoich haseł
Jeśli jesteś ofiarą nękania, zwróć się o pomoc, wysyłając wiadomość tekstową o treści HELLO na numer 741741, przechodząc na stronę STOMP Out Bullying HelpChat Line albo dzwoniąc na numer 1-800-273-8255 lub 1-201-463-8663.
Czym jest nękanie i cyberprzemoc?
Nękanie to sytuacja, w której ktoś wielokrotnie kogoś upokarza, grozi komuś lub uraża czyjeś uczucia. Cyberprzemoc to nękanie, do którego może dochodzić przez cały rok, przez 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu z zachowaniem anonimowości i z wykorzystaniem środków elektronicznych lub przez Internet, przy użyciu telefonów komórkowych, komputerów, tabletów, mediów społecznościowych i innych usług typu czat.
Gry internetowe i cyberprzemoc
Gry komputerowe powinny być zabawne i wciągające. Czasami grze online towarzyszą wzmożone emocje, a słabsi gracze są nękani przez innych. Ze względu na anonimowy charakter gier online trudno pociągać do odpowiedzialności graczy, którzy nękają innych i wykorzystują gry do nękania, czasami kradnąc informacje od pozostałych graczy.
Wskazówki dotyczące zapobiegania cyberprzemocy w grach
- Zablokuj lub wycisz nękającego Cię gracza, aby nie mógł się z Tobą kontaktować. Może to obejmować usunięcie go z listy znajomych, jeśli znajdował się na niej, użycie przycisku „Zablokuj” w grze i na platformie oraz aktualizację ustawień platformy, aby uniemożliwić osobom niebędącym znajomymi kontaktowanie się Tobą.
- Zgłoś nękającego Cię gracza przy pomocy narzędzi do zgłaszania w grze. Zobacz nasz artykuł dotyczący zgłaszania graczy w Destiny 2. Jeśli nękający gracz grozi, że zgłosi Cię, bez obaw – tylko gracze, którzy naruszają zasady, są blokowani.
- Możesz natychmiast odciąć takiego gracza, opuszczając mecz lub wyłączając grę. Niektóre gry mogą ostrzegać przed opuszczeniem meczu lub karać za nie, ale robisz to dla własnego bezpieczeństwa i zdrowia psychicznego
- Zwróć się o pomoc do przedstawicieli pomocy technicznej lub moderatorów gry. W miarę możliwości przedstaw dowody nękania takie jak zrzuty ekranu lub filmy.
- Zgłoś sprawę rodzicowi lub opiekunowi i poproś o pomoc.
- Jeśli nękanie pogorszy się i będziesz czuć się niebezpiecznie, zgłoś się o pomoc do miejscowego organu ścigania.
Zapobieganie cyberprzemocy w grach
Oto kilka wskazówek, które pomogą Ci zapobiegać cyberprzemocy w grach:
- Zmień ustawienia komunikacji, bezpieczeństwa i prywatności na platformie, aby tylko znajomi mogli się z Tobą kontaktować
- Wyłącz czat głosowy i/lub tekstowy lub zmień ustawienia gry, aby funkcji tych można było używać tylko do rozmowy ze znajomymi lub członkami drużyny.
- Nie otwieraj próśb o przesłanie wiadomości lub rozpoczęcie rozmowy głosowej od nieznajomych.
- Dbaj o prywatność swoich danych osobowych i nikomu ich nie ujawniaj. Dane osobowe to między innymi imię i nazwisko, adres e-mail, numer telefonu, konta społecznościowe, data i miejsce urodzenia.
Jeśli jesteś ofiarą nękania, zwróć się o pomoc, wysyłając wiadomość tekstową o treści HELLO na numer 741741, przechodząc na stronę STOMP Out Bullying HelpChat Line albo dzwoniąc na numer 1-800-273-8255 lub 1-201-463-8663.
Dzieci: Jak powiedzieć o tym osobie dorosłej
Jeżeli ktoś Cię nęka, musisz powiedzieć o tym osobie dorosłej. Być może się boisz lub myślisz, że niczego to nie zmieni, ale jeśli nie powiesz o tym osobie dorosłej, nie uzyskasz pomocy. Wyjaśnienie, co się dzieje, może być trudne, więc to Ty zdecyduj, co chcesz powiedzieć i z kim chcesz porozmawiać. Czasami trudniej jest powiedzieć o swoim problemie rodzicowi niż innej osobie.
- Rodzic
- Nauczyciel lub dyrektor szkoły
- Trener
- Członek rodziny
- Mentor
- Psycholog szkolny
- „Wydaje mi się, że ktoś znęca się nade mną lub nad kimś, kogo znam. Możesz mi pomóc?”
- „Chcę powiedzieć o czymś, co się wydarzyło. Czy możemy porozmawiać?”
- „Ktoś zrobił coś, co wywołało u mnie uczucie ___________.”
- smutku
- krzywdy
- wściekłości
- zawstydzenia
- zmartwienia
- strachu
Pomoc dla rodziców
Gdy dziecko jest nękane, może nie chcieć powiedzieć o tym rodzicom, ponieważ boi się, że to pogorszy sytuację lub że rodzice mu nie uwierzą albo nic z tym nie zrobią. Należy zapewnić dziecku poczucie bezpieczeństwa i wsparcie, pochwalić je, że dobrze zrobiło, mówiąc o tym, i być gotowym do wysłuchania dziecka bez wydawania sądów i krytykowania tego, co dziecko zrobiło, zanim padło ofiarą nękania. Dziecko może nie być jeszcze gotowe do wyjaśnienia sytuacji i nie ma w tym nic złego. Daj mu czas i zapewnij je, że może liczyć na Twoją pomoc. Gdy dziecko zaczyna opowiadać, co się wydarzyło, postaraj się poznać jak najwięcej szczegółów tej sytuacji. Przygotuj się do wystąpienia w imieniu dziecka i odbycia rozmowy z dyrektorem szkoły lub inną osobą, która może pomóc w rozwiązaniu problemu.-
-
- Dziecko NIE jest winne zaistniałej sytuacji i nie powinno się za nią obwiniać.
- Dziecko może zwrócić się do Ciebie o pomoc.
- Obowiązkiem osoby dorosłej jest wystąpienie w imieniu dziecka, szczególnie w przypadku, gdy jest nękane.
- Nękanie nigdy nie jest w porządku.
- Nikt nie zasługuje na to, aby być nękanym.
- Dziecko zasługuje na to, aby traktowano je z szacunkiem.
- Dziecko ma prawo czuć się bezpiecznie.
-
Po zebraniu odpowiednich informacji podziękuj dziecku za to, że miało odwagę Ci o tym powiedzieć.
Co zrobić
Należy zacząć od skontaktowania się z nauczycielem i psychologiem szkolnym w celu omówienia problemu. W większości szkół są odpowiednie programy i zasady mające na celu przeciwdziałanie nękaniu. Należy umówić się na spotkania, poprosić o niezwłoczne zbadanie sprawy, zapytać o to, w jaki sposób szkoła zadba o bezpieczeństwo dziecka oraz o ochronę tożsamości i prywatności dziecka, aby zapobiec działaniom odwetowym. Należy sporządzać notatki, w razie potrzeby przychodzić na spotkania w towarzystwie odpowiedniej osoby oraz poprosić o to, aby dochodzenie było traktowane jako poufne.
-
- Jeśli szkoła nie ustosunkuje się odpowiednio do sytuacji, należy skontaktować się z kuratorem, organem państwowym odpowiedzialnym za edukację oraz innymi organizacjami sprawującymi nadzór nad szkołą.
- W razie obaw o bezpieczeństwo dziecko konieczne może być skontaktowanie się z organem sprawującym nadzór prawny, a w razie potrzeby przeniesienie dziecka do innej szkoły.
Poinformuj dziecko o sposobach reagowania na nękanie przedstawionych poniżej:
-
- Należy reagować, gdy ktoś jest nękany
- W miarę możliwości nie należy okazywać emocji ani tracić panowania nad sobą w obecności osoby nękającej
- Należy powiedzieć o sytuacji zaufanej osobie dorosłej
Jeśli dziecko mówi o samobójstwie lub sprawia wrażenie bardzo zestresowanego. Jeśli nie możesz uzyskać pomocy lekarza lub specjalisty do spraw zdrowia psychicznego w Stanach Zjednoczonych, zgłoś się po pomoc, dzwoniąc lub wysyłając wiadomość tekstową pod numer 988 lub na czacie na żywo 988 Suicide & Crises Lifeline. Osoby spoza Stanów Zjednoczonych znajdą niezbędne informacje w sekcji „Międzynarodowe” w części o Zapobieganiu samobójstwom.
Nękanie dorosłych
Ofiarami nękania mogą być nie tylko dzieci i nastolatkowie, ale również dorośli – szczególnie w miejscu pracy. Osoby dorosłe stosują często bardziej subtelne i wyrafinowane metody nękania niż dzieci, które sprawiają, że ich ofiara czuje się upokorzona, zlekceważona lub prześladowana.
Mogą one obejmować wiele okrutnych działań takich jak osobiste obelgi, skupianie nieuzasadnionej krytyki na innych w publicznych miejscach, szydzenie z ludzi poprzez praktyczne „żarty”, naruszanie przestrzeni osobistej, wykluczanie z zajęć grupowych lub służbowych, ignorowanie sugestii oraz niechciany kontakt osobisty. Gaslighting to kolejna powszechna forma nękania, która sprawia, że ofiary nie ufają własnej pamięci, osądowi i zdolnościom, co może ograniczyć ich zdolność do prawidłowego funkcjonowania w miejscu pracy lub życiu osobistym.
Wskazówki dla dorosłych ofiar
-
- Dbaj o swoje bezpieczeństwo i zachowuj dystans. Musisz przede wszystkim dbać o swoje bezpieczeństwo i zażegnać niebezpieczną sytuację. W razie potrzeby skontaktuj się z miejscowym organem ścigania oraz infolinią alarmową lub kryzysową. W miarę możliwości usuń nękającą Cię osobę ze znajomych i zablokuj ją w mediach społecznościowych.
- Nie okazuj strachu. Nawiąż kontakt wzrokowy i zabierz głos. Mów spokojnie. Choć to trudne, uniemożliwi niektórym osobom stosowanie taktyk nękania.
- Nawiąż kontakt z innymi. Ofiarami nękania są zazwyczaj odizolowane osoby, więc jeśli masz system wsparcia lub jesteś wśród innych osób, mogą one sprawić, że będzie Ci raźniej, i pomóc zażegnać sytuację.
- Zgłoś nękającą osobę. Jeśli jesteś w miejscu pracy i współpracownik nęka Cię, zabierz głos i zgłoś go. Wszyscy w miejscu pracy powinni zachowywać się profesjonalnie. Nękanie jest nieprofesjonalnym zachowaniem, a praktykujące je osoby powinny otrzymać naganę.
- Dokumentuj przypadki nękania. Dokumentowanie każdego przypadku nękania ułatwi Ci zgłoszenie nękającej osoby w pracy, a w niektórych przypadkach – gdy jej działania skutkują urazem emocjonalnym lub uszczerbkiem na zdrowiu – na policję. Zachowuj wszelkie wiadomości e-mail i wykonuj zrzuty ekranów otrzymanych wiadomości (w tym w mediach społecznościowych) oraz zapisuj wszystkie zdarzenia, które mają miejsce. Niektóre formy nękania są uważane za dyskryminacyjne molestowanie, a nawet zbrodnie nienawiści. W pewnych przypadkach nękające osoby mogą być ścigane na mocy prawa.
Oznaki znęcania się
Czasami trudno jest zauważyć, że dochodzi do znęcania się, ale są pewne sygnały ostrzegawcze, na które należy zwrócić baczną uwagę. Dostrzeżenie sygnałów ostrzegawczych może pomóc w udzieleniu wsparcia bliskim osobom i w zwróceniu się o pomoc w razie takiej potrzeby.
- Urazy, których dana osoba nie jest w stanie wyjaśnić
- Zmiany w sposobie jedzenia i spania
- Udawanie choroby lub twierdzenie, że jest się chorym
- Bóle głowy i bóle brzucha
- Unikanie sytuacji towarzyskich, w tym również z udziałem osób, które były dotychczas w gronie znajomych
- Zmniejszone poczucie własnej wartości
- Samookaleczanie się lub inne zachowania niebezpieczne
- Utrata mienia
- Pogorszenie wyników w szkole
- Wdawanie się w bójki
- Inne problemy w szkole
- Nasilanie się zachowań agresywnych
- Przyjaźnienie się z osobami, które nękają innych
- Troszczenie się o własną reputację i popularność
Dodatkowe źródła informacji:
- The Cybersmile Foundation
- Crisis Text Line
- National Bullying Helpline
- 1800victims
- Stopbullying.gov
- Pacer's National Bullying Prevention Center
- Newfoundland Labrador Canada
- Stopbullying: Cyberprzemoc i gry online
- VeryWellMind: Jak radzić sobie z nękaniem dorosłych
- BetterHelp: Co zrobić w obliczu nękania dorosłych
- PsychologyToday: Dorośli też mogą być ofiarami nękania
Wypalenie
Wypalenie to forma fizycznego, umysłowego i emocjonalnego wyczerpania spowodowana nadmiernym lub długotrwałym stresem. Występuje, gdy czujemy się przytłoczeni, wykończeni emocjonalnie i wyczerpani, zazwyczaj w związku z pracą lub miejscem pracy. Może również mieć związek z innymi dziedzinami życia danej osoby.
Do wypalenia może przyczyniać się wiele czynników systemowych, tj. związanych z systemem, którego jesteśmy częścią, a nie nami samymi.
Objawy wypalenia dzielą się na trzy kategorie:
- Brak energii; poczucie szybkiego męczenia się występujące przez większość czasu; wyczerpanie
- Częste bóle głowy lub mięśni
- Obniżona odporność, częste chorowanie
- Zmiany związane z rytmem snu oraz/lub apetytem
- Poczucie porażki i zwątpienia w siebie
- Utrata motywacji
- Zmniejszone poczucie satysfakcji i spełnienia
- Uczucie przytłoczenia
- Uczucie bezradności, bycia w pułapce lub porażki
- Wycofanie się, wrażenie, że jest się samemu na świecie
- Cynizm i zgorzknienie, negatywne podejście
- Troszczenie się o coś wydaje się stratą energii
- Odwlekanie i przeciąganie spraw, ucieczka od odpowiedzialności
- Poirytowanie i wyładowywanie frustracji na innych
- Radzenie sobie z problemem za pomocą jedzenia, narkotyków czy alkoholu
- Izolowanie się od innych
- Pragnienie ucieczki
Czynniki systemowe, które mogą powodować wypalenie
Wypalenie może być związane z systemem stresorów, na które osobnik jest wystawiony, a nie jego zdolnością do „radzenia sobie” ze stresem. Istnieje sześć powszechnie przyjętych czynników przyczyniających się do wypalenia w pracy:
-
- Obciążenie – ilość pracy, którą ktoś może wykonać w określonym czasie. Gdy jest za dużo pracy do wykonania w zbyt krótkim czasie przy ograniczonych zasobach, mamy do czynienia z przeciążeniem.
- Kontrola – postrzegana przez daną osobę zdolność do wpływania przez nią na decyzje dotyczące jej pracy i uzyskiwania dostępu do potrzebnych zasobów oraz autonomia i niezależność w podejmowaniu decyzji.
- Nagroda – w kontekście miejsca pracy nagroda odnosi się do siły wzmocnienia pozytywnego, które kształtuje czyjeś zachowanie. Nagrody mogą mieć formę pieniężną, społeczną lub wewnętrzną. Brak uznania i nagrody zwiększa podatność na wypalenie.
- Społeczność – wzajemne wsparcie i zażyłość w zespole. Gdy stosunki w miejscu pracy cechują się brakiem wsparcia i zaufania, ryzyko wypalenia jest większe.
- Sprawiedliwość – odnosi się do tego, czy ludzie uważają, że są traktowani sprawiedliwie i z szacunkiem.
- Wartości – to, co motywuje ludzi w miejscu pracy i przyciągnęło ich do niej. Gdy wartość, która przyświeca komuś w pracy, jest sprzeczna z jej wymogami, osoba ta będzie szła na ustępstwa i kompromisy, które kolidują z jej wartościami.
Gdy dowolne z powyższych sześciu czynników skutkują negatywnym doświadczeniem w pracy, mogą wpływać na trzy wymiary wypalenia. Trójwymiarowy model wypalenia Maslach służy do oceny doświadczenia w miejscu w pracy z uwzględnieniem następujących aspektów:
-
- Wyczerpanie emocjonalne – uczucia napięcia i wyczerpania emocjonalnego w wyniku pracy.
- Depersonalizacja – obojętne i chłodne reagowanie na klientów, podopiecznych, pacjentów lub podwładnych.
- Satysfakcja zawodowa – zadowolenie ze swoich kompetencji zawodowych i osiągnięć w pracy.
Wypalenie w życiu codziennym
Niezwiązane z pracą wypalenie może wynikać z różnych ról pełnionych w życiu, szczególnie gdy przeznaczamy na nie dużo energii. Role, które są energochłonne i wiążą się z różnym stresem, a także stereotypy i piętna mogą sprawić, że osoby cierpiące na wypalenie czują się odpowiedzialne za swoje problemy i często kryją je przed innymi. Nieleczone wypalenie może mieć poważnie konsekwencje dla cierpiących na nie ludzi.
Najczęstsze formy niezwiązanego z pracą wypalenia to:
- Wypalenie rodzicielskie – rodzice cierpiący na wypalenie mogą odczuwać ogromny stres związany z ogromem pełnionych przez nich obowiązków. Czasami prowadzi to do próby ucieczki przed rodzicielstwem lub całkowitym wycieńczeniem. Rodzice mogą też uważać, że nie są rodzicami, jakimi chcieliby być, i wstydzić się tego.
- Wypalenie opiekuńcze – osoby, które dobrowolnie poświęcają wolny czas na opiekę nad bliskimi cierpiącymi na chorobę, niepełnosprawność lub będącymi w innej sytuacji wymagającej opieki, są czasami nazywane opiekunami nieformalnymi. Odpoczynek od obowiązków może być trudny dla opiekunów nieformalnych, gdyż czują oni, że ktoś inny polega na nich.
- Wypalenie w związku / wypalenie małżeńskie – długoterminowe spory w związku lub małżeństwie mogą odbić się na jakości relacji, prowadząc do wzmożenia agresji i zaniku miłości. Przeznaczenie czasu na naprawę stosunków z partnerem/partnerką może pomóc w walce z tego typu wypaleniem. Pary, które nie są w stanie znaleźć wspólnego języka, mogą również spróbować terapii.
Powszechne strategie w radzeniu sobie z wypaleniem i zapobieganiu mu
Choć próba poradzenia sobie z wypaleniem bez usunięcia powodujących je czynników systemowych może skutkować dłużej utrzymującym się wypaleniem, wielu nie jest w stanie samodzielnie zmienić systemu. W razie braku wsparcia poniższe wskazówki mogą pomóc, ale nie rozwiążą całkowicie problemu (do tego konieczne jest usunięcie wspomnianych czynników systemowych):
-
- Zwróć się o pomoc do innych – nie ma nic złego w proszeniu o pomoc. Nawiąż kontakt i rozmawiaj z najbliższymi ci osobami takimi jak twój partner, rodzina czy przyjaciele. Jeśli problem związany jest z pracą, porozmawiaj ze swoim szefem i przedyskutuj dostosowanie ilości obowiązków.
- Zachowuj się bardziej towarzysko – komunikacja jest ważna we wszelkiego typu stosunkach i kształtuje zdrowe środowisko. Nawiązanie przyjaźni ze współpracownikami może pomóc Ci zapanować nad stresem w pracy, pogawędki z sąsiadem mogą prowadzić do przyjaźni, a udzielanie się w różnych grupach (towarzyskich lub innych) może poszerzyć Twój krąg społeczny.
- Wysypiaj się – dbaj o dobre nawyki związane ze snem. Nasze ciała potrzebują czasu, by odpocząć i się zregenerować, lecz nie mogą tego zrobić, jeśli odpowiednio się nie wysypiasz. Postaraj się rzadziej korzystać z telefonu przed pójściem spać, unikaj kofeiny i wypracuj relaksujący rytuał, który pomoże ci zasnąć.
- Ogranicz kontakty z negatywnie nastawionymi osobami – jeśli cierpisz z powodu wypalenia, spędzanie czasu z negatywnymi osobami może jeszcze bardziej pogorszyć twój nastrój i sposób patrzenia na świat, co nasili twoje poczucie wypalenia.
- Ćwiczenia – poświęcenie co najmniej 30 minut każdego dnia na ćwiczenia może nieść ze sobą wiele korzyści zdrowotnych, poprawić twój nastrój, zdrowie psychiczne i samopoczucie. Możesz podzielić 30 minut na 10-minutowe sesje aktywności fizycznej w ciągu dnia.
- Przewartościuj swoje priorytety – skup się na pracy nad sobą poprzez ustalanie granic, ucz się, jak mówić „nie”, i nie przeciążaj się. Rób sobie przerwy, dbaj o kreatywną część siebie i rób rzeczy, które sprawiają ci radość.
- Dbaj o zdrową dietę – to, co jesz, może mieć wielki wpływ na twój nastrój i ilość energii w ciągu dnia. Ogranicz cukier, kofeinę i niezdrowe tłuszcze, jedz więcej kwasów tłuszczowych Omega-3 (znajdziesz je w tłustych rybach czy orzechach włoskich), unikaj nikotyny i pij umiarkowane ilości alkoholu.
- Miej świadomość odczuwanego stresu – niezależnie, jaką rolę pełnisz, prawdopodobnie odczuwasz stres. Pogodzenie się ze swoją rolą jest trudne. Dostrzegając, że nie masz wystarczająco energii lub czasu na inne rzeczy, możesz ograniczyć stres, ponieważ pozwolisz sobie odłożyć nieistotne sprawy na bok.
- Wprowadzaj drobne zmiany – choć urlop nie zawsze wchodzi w grę, możesz wprowadzić zmiany mające na celu ograniczenie stresorów w Twoim życiu. Skorygowanie stresorów w życiu, na które mamy wpływ, np. poprzez oddelegowanie drobnych zadań innym lub ograniczenie zakresu obowiązków, może pomóc Ci zyskać większą swobodę i równowagę.
- Rozwijaj umiejętności – rodzicielstwo lub pełnienie innej roli wymaga często rozwoju i nauki. Nikt nie zna od razu wszystkich odpowiedzi. Uczęszczanie na seminaria, zadawanie pytań na temat zdrowia psychicznego, korzystanie z usług terapeuty, a nawet oglądanie filmów na YouTubie może pomóc Ci rozwinąć umiejętności związane z pełnionymi przez Ciebie rolami.
Jeśli odczuwasz lęk i chcesz z kimś porozmawiać, wyślij wiadomość tekstową o treści HELLO na bezpłatny numer 741741 całodobowego ośrodka interwencji kryzysowej. Osoby spoza Stanów Zjednoczonych znajdą niezbędne informacje w sekcji „Międzynarodowe” w części o Zapobieganiu samobójstwom.
Dodatkowe źródła informacji:
- WHO: Definicja wypalenia
- WHO: Wypalenie jako „zjawisko zawodowe”
- HelpGuide: Profilaktyka i leczenie wypalenia
- Midwestern University: Wypalenie
- Better Health Channel
- ScienceDirect: Psychologia wypalenia Christiny Maslach
- ScienceDirect: Panowanie nad wypaleniem w miejscu pracy
- ResearchGate: Sześć obszarów życia zawodowego
- ACR: Docieranie do sedna: usuwanie systemowych przyczyn wypalenia
- Transcontinental University: Zapobieganie wypaleniu systemowemu
- PsychologyToday: Wypalenie
- APA: Konsekwencje wypalenia rodzicielskiego
- NLM: Wypalenie opiekuna nieformalnego?
Depresja
Depresja (zaburzenia depresyjne znane również jako depresja kliniczna) jest częstym, lecz poważnym problemem dotyczącym zdrowia psychicznego. Powoduje szereg objawów, które wpływają na liczne aspekty codziennego życia, takich jak to, co czujesz, myślisz, na jakość snu, apetyt i motywację. Aby móc zdiagnozować depresję, objawy muszą utrzymywać się przez co najmniej dwa tygodnie.
Osoby dotknięte depresją mogą próbować ukryć fakt odczuwania jej objawów lub mogą ich nawet nie zauważać.
Jeśli odczuwasz obniżenie nastroju i chcesz z kimś porozmawiać, wyślij wiadomość tekstową o treści HELLO na bezpłatny numer 741741 całodobowego ośrodka interwencji kryzysowej. Osoby spoza Stanów Zjednoczonych znajdą niezbędne informacje w sekcji „Międzynarodowe” w części o Zapobieganiu samobójstwom.
Rozpoznawanie depresji
-
- Obniżony nastrój przez większość dnia niemal codziennie
- Utrata zainteresowania wszystkimi lub niemal wszystkimi aktywnościami, a także utrata przyjemności z uczestnictwa w nich
- Znaczny wzrost lub spadek wagi ciała mimo niestosowania diety
- Senność lub nadmiernie wydłużony sen prawie każdego dnia
- Wykonywanie bezcelowych ruchów (takich jak tupanie stopą lub chodzenie po pokoju) lub zauważalne spowolnienie ruchów, myśli i mowy.
- Zmęczenie lub brak energii
- Poczucie braku własnej wartości lub nadmiernej i niewspółmiernej winy
- Obniżona zdolność do myślenia lub koncentracji, trudność w podejmowaniu decyzji
- Nawracające myśli o śmierci
Jak uzyskać pomoc
Oto kilka strategii, które mogą pomóc Tobie lub Twoim bliskim podczas leczenia depresji:
-
- Skontaktuj się z lekarzem. Do leczenia objawów niektórych rodzajów depresji, np. depresji przewlekłej, niezbędna jest pomoc lekarska. Wymienione poniżej metody nie wystarczą.
- Postaraj się aktywnie spędzać czas.
- Wyznaczaj sobie osiągalne cele.
- Postaraj się spędzać czas z ludźmi i opowiedz o swoich odczuciach zaufanej osobie lub członkowi rodziny.
- Postaraj się nie izolować i daj sobie pomóc.
- Oczekuj stopniowej, a nie natychmiastowej poprawy nastroju.
- Pogłębiaj swoją wiedzę na temat depresji.
Dodatkowe źródła informacji:
Syndrom oszusta
Syndrom oszusta to uczucie doświadczane przez osoby, które porównując się z rówieśnikami, wątpią w swoje osiągnięcia, umiejętności, wiedzę lub talent, i które odczuwają wewnętrzny lęk przed zdemaskowaniem jako oszuści lub nieudacznicy.
Objawy i symptomy
Możliwe, że czasem inni ludzie chwalą cię za sukcesy, a ty je zlekceważysz, twierdząc, że to tylko kwestia sprzyjającego momentu, szczęścia lub innych rzeczy niezależnych od twoich umiejętności. Jeśli nadal będziesz tak postępować, nigdy nie uwierzysz, że zasługujesz na ten sukces. Jeśli nie będziesz wierzyć, że zawdzięczasz sukces własnej pracy, będziesz obawiać się, że inne osoby w końcu również w to uwierzą.
W rezultacie możesz zmuszać się do cięższej pracy, wierząc, że to:
- sprawi, że inni nie dostrzegą twoich domniemanych porażek i wad
- sprawi, że będziesz lepiej „oszukiwać” inne osoby
- w końcu sprawi, że będziesz godny swojej roli, na którą według siebie nie zasługujesz
- zamaskuje to, co uważasz za brak inteligencji
Mimo cięższej pracy i większych osiągnięć, osiągnięcia te nie będą dodawać ci pewności siebie, ponieważ postrzegasz je jako rezultaty twoich wysiłków, by podtrzymać „iluzję” własnego sukcesu. A potem weźmiesz na siebie całą winę za jakiekolwiek popełnione błędy, nawet jeśli uważasz, że twoje osiągnięcia wynikają z czegoś innego niż z twoich umiejętności.
Z czasem może to napędzić błędne koło niepokoju, depresji, poczucia winy i wypalenia.
Pięć typów
Istnieje pięć typów doświadczania syndromu oszusta:
-
- Ekspert – osoba starająca się zdobyć wiedzę i zrozumieć wszystko, co tylko możliwe na dany temat, a potem uważająca się za nieudacznika, jeśli nie zna odpowiedzi na jakieś pytanie lub natrafi na informacje, które jej wcześniej umknęły.
- Solista – osoba, która uważa, że jeśli nie jest w stanie osiągnąć sukcesu samodzielnie, jest nieudacznikiem. Proszenie o pomoc lub przyjęcie jej w jakiejkolwiek formie oznacza przyznanie się do własnych ograniczeń i do bycia nieudacznikiem.
- Urodzony geniusz – gdy osoba, której uczenie się zawsze przychodziło łatwo, zaczyna mieć z nim problemy, odbiera to jako wielki cios dla własnego ego i stanu umysłowego, powodujący zakłopotanie lub poczucie wstydu, że nie udało jej się łatwo osiągnąć sukcesu.
- Perfekcjonista – osoba, która dąży do ideału, ustalająca sobie niezwykle trudne cele. Jeśli nie osiągnie ich wszystkich, czuje się jak nieudacznik, nawet jeśli zostały one osiągnięte częściowo.
- Superman/Superwoman – dla takiej osoby osiągnięcie sukcesu oznacza przekraczanie granic i włożenie tyle energii, ile to możliwe, w każdej roli, jaką przyjmują. Jeśli nie daje z siebie 100% przez cały czas lub nie wierzy, że może dać z siebie więcej, gdy jest to już niemożliwe, odczuwa poczucie porażki.
Radzenie sobie z uczuciami związanymi z syndromem oszusta
Jeśli rozpoznajesz u siebie uczucia związane z syndromem oszusta, istnieją sposoby, by poradzić sobie z tym przeświadczeniem:
-
- Przygotuj się na własne uczucia – możesz przygotować się na uczucia związane z syndromem oszusta. Gdy nadejdą, rozpoznasz je i spróbujesz zapewnić się, że to tylko emocje i że jesteś w stanie odnosić sukcesy.
- Archiwizuj swoje osiągnięcia – jeśli ktoś cię chwali, zapisz to sobie i trzymaj pod ręką. Jeśli to wiadomość czatu tekstowego lub e-mail, zapisz je w formie dokumentu, by zajrzeć do nich później, gdy będziesz czuć się jak oszust.
- Uświadom sobie, że posiadasz odpowiednią wiedzę – nie musisz jedynie zwracać się o pomoc do osób z większym doświadczeniem, możesz również udzielać rad i pomocy osobom o mniejszym doświadczeniu, co pozwoli ci zdać sobie sprawę z posiadanej przez ciebie wiedzy.
- Pamiętaj, w czym jesteś dobry – zapisz sobie to, co potrafisz robić dobrze, a także zanotuj obszary, w których uważasz, że musisz się podciągnąć.
- Przestań porównywać się z innymi – jeśli ktoś inny coś osiągnie, nie porównuj swoich osiągnięć z osiągnięciami tej osoby. Zamiast tego uświadom sobie, że oboje coś osiągnęliście, i ciesz się tym.
- Naucz się cieszyć się niedoskonałością – nie pozwól, by doskonałe stało się wrogiem dobrego. Zawsze staraj się dać z siebie wszystko, ale nie pozwól, by wpłynęło to na czynione przez ciebie postępy. Znajdź w tym odpowiednią równowagę, by wciąż móc cieszyć się swoimi osiągnięciami.
- Porozmawiaj z przyjacielem lub mentorem – twoi przyjaciele czy mentorzy mogą pomóc ci zrozumieć twoje uczucia, zapewnić, że są normalne i zachęcić cię do rozwijania się i robienia postępów.
- Porozmawiaj z profesjonalistą – rozmowa z terapeutą lub psychologiem może pomóc ci wyrwać się z błędnego koła, które sprawia, że czujesz się jak oszust.
Dodatkowe źródła informacji:
Trauma
Trauma nie jest świadomym wyborem, a jedynie normalną reakcją układu nerwowego i limbicznego na nietypowe sytuacje.
Czym jest trauma
Słowo „trauma” może dotyczyć wielu różnych doświadczeń. Jednak panuje zgoda, że jest to często niewidzialna rana, która odbija się na zdrowiu emocjonalnym, psychologicznym lub fizjologicznym.
Trauma stanowi silną reakcję emocjonalną na poznane, obserwowane lub doświadczane niebezpieczne zdarzenia bądź sytuacje takie jak wypadki, klęski żywiołowe, ogromne straty, wojna, systemowy rasizm, stały strach i stres związany z negatywnymi stosunkami lub toksyczne środowisko pracy (APA, CPA, NCPTSD). Trauma może również wpływać na przyszłe pokolenia rodziny lub grupy ludzi – nazywamy to traumą międzypokoleniową.
Choć wielu ludzi doświadcza w życiu takich zdarzeń lub sytuacji (w Stanach Zjednoczonych 50% mężczyzn i 60% kobiet), nie wszyscy cierpią w ich wyniku na zespół stresu pourazowego. Zazwyczaj występuje on tylko u 8% wspomnianych 50% mężczyzn i 20% wspomnianych 60% kobiet. U osób, które doświadczyły traumy, powstałe po zdarzeniu objawy (niepokojące myśli, utrwalone w pamięci obrazy, silne poczucie zagrożenia, obojętność uczuciowa i drażliwość) utrzymują się dłużej niż powinny, odbijając się na zdrowiu fizycznym, psychicznym, emocjonalnym, relacyjnym i duchowym.
Osoby po traumatycznym przeżyciu mogą czuć się oszołomione, zdezorientowane i niezdolne do przyswojenia tego, co widziały. W obliczu traumatycznej sytuacji obszar mózgu zwany ciałem migdałowatym aktywuje stan alarmowy, ale w tym czasie hipokamp – część odpowiedzialna za przechowywanie wspomnień i wydobywanie informacji z pamięci – nie działa sprawnie. Może to prowadzić do wielu niepożądanych uczuć i objawów:
-
-
-
- Intensywne lub nieprzewidywalne uczucia strachu lub gniewu – strach, nerwowość, przytłoczenie, a nawet głęboki smutek. Te objawy mogą również prowadzić do wzmożonej drażliwości lub zmienności nastrojów.
- Migawki z przeszłości i niepożądane wspomnienia traumatycznych zdarzeń – w następstwie traumatycznego przejścia możemy doświadczać trwałych, wyrazistych wspomnień takiego zdarzenia. Wspomnienia te mogą pojawiać się bez przyczyny i prowadzić do poważnych fizycznych reakcji takich jak przyśpieszone bicie serca, pocenie się, a nawet napady lęku. Migawki z przeszłości wpływają na koncentrację i zdolności podejmowania decyzji.
- Nadmierna czułość na potencjalne zagrożenia – syreny, hałasy, zapach spalenizny lub inne bodźce środowiskowe mogą aktywować wspomnienia katastrofy, wywołując wzmożony lęk. Czasami tym „wyzwalaczom” towarzyszy obawa przed nawrotem traumatycznego zdarzenia.
- Negatywne przekonania dotyczące innych osób i ich zamiarów – nadmierna ostrożność i nieufność wobec innych może wpływać negatywnie na relacje międzyludzkie, powodując częstsze spory, np. z członkami rodziny i współpracownikami.
- Próby uniknięcia postrzeganego zagrożenia – po traumatycznym zdarzeniu ludzie mogą zamknąć się w sobie, izolować się lub unikać zwykłych interakcji społecznych.
- Negatywnie przekonanie dotyczące nas samych i roli, jaką odegraliśmy w zdarzeniu – unikając postrzeganego zagrożenia, osoby mogą odczuwać winę i wstyd w związku z traumatycznym zdarzeniem, często winiąc samych siebie za jego konsekwencje.
- Objawy dysocjacyjne – dystans emocjonalny, derealizacja i depersonalizacja.
- Zmiany w rytmie snu – koszmary, porażenie przysenne, wczesne budzenie się.
- Dyskomfort fizyczny – osoba może cierpieć na bóle głowy, nudności i bóle klatki piersiowej, które mogą wymagać pomocy medycznej. Stres związany z traumą może wpływać na istniejące wcześniej stany chorobowe.
-
-
Reakcje stresowe
Traumatyczne przeżycia wywołują silne reakcje biologiczno-nerwowe – jest to część normalnego instynktu przetrwania, ale może skutkować trwałą aktywacją naszego systemu alarmowego (ciała migdałowatego). W rezultacie osoby czują stały strach o własne życie, który może wywoływać cztery reakcje: walkę, ucieczkę, zamrożenie i przymilanie się.
-
-
-
- Walka – w stanie walki człowiek dąży do przetrwania za wszelką cenę. Poczucie zagrożenia może wówczas prowadzić do napadów złości, agresji i wybuchów emocji.
- Ucieczka – stanowi ucieczki mogą towarzyszyć przytłaczające uczucia paniki i lęku, a związany z nimi nadmierny stres uniemożliwia uspokojenie się. W tym stanie ludzie mogą odczuwać potrzebę panowania nad wszystkim i dążyć do perfekcji, co może również skutkować eliminowaniem lub unikaniem stresujących sytuacji.
- Zamrożenie – stan zamrożenia może wystąpić u osób przytłoczonych ogromnym stresem i skutkować dystansowaniem się od bieżącej sytuacji Ludzie w tym stanie mogą odczuwać potrzebę izolowania się lub krycia przed światem, czuć się zdezorientowani i nie wiedzieć, jak zapanować nad stresującymi sytuacjami.
- Przymilanie się – przymilanie się występuje często w następstwie traumy związanej z przemocą. Z troski o własne bezpieczeństwo i w obawie przed kolejną krzywdą ludzie starają się zadowalać innych. Przymilanie się nie jest pomocne w radzeniu sobie z traumą, gdyż naraża osoby na wykorzystywanie fizyczne lub emocjonalne, potencjalnie skutkując kolejnym traumatycznym przeżyciem.
-
-
Wyzwalacze
Niektóre z najbardziej dotkliwych objawów traumy stanowią wyzwalacze, które mogą wywołać inne objawy. Wiele osób nie jest świadomych wszystkich swoich wyzwalaczy, co czyni je bardzo niebezpiecznymi. Ludzki organizm jest samozachowawczy, automatycznie reagując na wszelkie oznaki potencjalnego zagrożenia. Mózg jest dobry w rozpoznawaniu wzorów i podatny na wiele czynników, co zwiększa prawdopodobieństwo wyzwolenia reakcji.
Wyzwalacz nie przypomina sytuacji, w której byliśmy w niebezpieczeństwie, tylko wywołuje nagłe i przytłaczające uczucie bezpośredniego zagrożenia oraz potrzeby odpowiedniego zareagowania w celu zapewnienia bezpieczeństwa. U osób doświadczających reakcji na wyzwalacz mogą występować liczne objawy:
-
- lęk/strach,
- przyśpieszone bicie serca,
- rozstrój żołądka,
- płytki oddech / hiperwentylacja,
- natrętne myśli,
- szybkie i dysproporcjonalne reakcje na zdarzenia,
- dyskomfort,
- nadciśnienie,
- napięcie mięśni, drganie, tiki nerwowe,
- różne negatywne myśli.
Wzrost potraumatyczny i odporność
Choć wiele osób doświadcza w życiu jednego traumatycznego zdarzenia, nie wszyscy cierpią na zespół stresu pourazowego, a ci, u których go zdiagnozowano, kierują się instynktem samozachowawczym. Trauma nie czyni nas gorszymi lub słabymi. Jest to niezwykle skuteczne narzędzie przetrwania, które pozwala znaleźć w sobie i rozwinąć odporność. Przy wsparciu i leczeniu jesteśmy w stanie nie tylko wrócić do zdrowia i przetrwać, ale również wieść udane życie. Według teorii wzrostu potraumatycznego ludzie mogą przerosnąć traumę, poznając nowe narzędzia i aspekty samych siebie w następstwie traumatycznego zdarzenia.
Rozwijanie odporności
W życiu doświadczamy trudności, poważnych wyzwań i chwil, które wystawią na próbę naszą wytrzymałość. W takich czasach możemy wykazać się odpornością i zdolnością wyznaczenia nowego kierunku, powrotu do zdrowia fizycznego i emocjonalnego oraz zmiany życia na lepsze – zarówno naszego, jak i innych. Odporność nie jest zdolnością do wytrzymania wszystkich trudności, a raczej wykazania się elastycznością i przystosowania do trudnych warunków.
Choć koncepcja odporności pozostaje przedmiotem badań, jest kilka rzeczy, które pomogą Ci zwiększyć swoją odporność:
Porażka jako źródło informacji zwrotnych
Porażka nie musi oznaczać końca – może pomóc nam wyznaczyć drogę do sukcesu. Możemy użyć wniosków wyciągniętych z porażki i informacji zwrotnych od innych, aby się rozwijać.
Samoregulacja
Jesteśmy swoimi największymi sprzymierzeńcami – nawet w chwilach skrajnych emocji, działań lub poruszenia. Następujące wskazówki pomogą zapanować nad uczuciami i reakcjami na to, co dzieje się wokół nas, w sytuacji, gdy czujemy stres i bezradność:
-
-
-
- Zwracaj uwagę na swoje uczucia – w miarę możliwości identyfikuj odczuwane emocje. Nie postrzegaj ich jako wad – czerp z nich siłę.
- Akceptuj odczuwane emocje – postaraj się zrozumieć, że nie ma nic złego w odczuwaniu lęku lub strachu. Emocje czynią nas tym, kim jesteśmy, ale mogą również czynić nas silniejszymi.
- Oddychaj – pamiętaj, aby zawsze oddychać. Poczekaj chwilę – weź oddech i uspokój się, aby móc odpowiednio zareagować.
-
-
Ufaj swojemu zespołowi
W najbardziej stresujących chwilach siły dodaje nam świadomość, że mamy wspaniały, gotowy pomóc zespół. Zaufanie wobec zespołu i wiara w niego pomaga nam rosnąć w siłę i uodparnia nas na przyszłe wyzwania.
Odporność chroni też przed różnymi problemami psychicznymi, takimi jak depresja czy lęk, i ułatwia panowanie nad nimi. Może również minimalizować wpływ czynników zwiększających ryzyko wystąpienia problemów psychicznych, np. nękania lub dawnych traum. Odporność znacznie poprawia naszą zdolność do radzenia sobie z istniejącymi problemami psychicznymi.
Gdzie znaleźć pomoc
Trauma jest bardzo złożonym problemem – w razie pogorszenia objawów należy poszukać pomocy. W leczeniu traumy konieczne jest znalezienie specjalisty praktykującego świadomą opiekę pourazową.
Świadoma opieka pourazowa ma na celu:
-
-
- poznanie szeroko zakrojonego wpływu traumy i wyznaczenie drogi do poprawy,
- rozpoznawanie oznak i objawów traumy u pacjentów, rodzin i pracowników,
- włączanie wiedzy na temat traumy do zasad, procedur i praktyk,
- aktywne unikanie wszelkich czynników, które mogłyby wywołać ponowną traumę.
-
Następujące zasoby pomogą w znalezieniu terapeuty:
Osoby będące w kryzysie w Stanach Zjednoczonych zachęcamy do zgłoszenia się po pomoc poprzez zadzwonienie lub wysłanie wiadomości tekstowej pod numer 988 lub na czacie na żywo dostępnym tutaj. Osoby spoza Stanów Zjednoczonych znajdą niezbędne informacje w sekcji „Międzynarodowe” w części o Zapobieganiu samobójstwom.
Jeśli wyrządzasz sobie poważną krzywdę lub okaleczasz się albo czujesz, że możesz to zrobić, zadzwoń:
- Stany Zjednoczone, Kanada i Meksyk: 911
- Wielka Brytania i Irlandia: 999 i 112
- Australia: 000 i 112
- Francja, Niemcy, Włochy, Hiszpania, Korea Południowa, Polska, Rosja i inne kraje: 112
- Telefon zaufania dla osób niesłyszących: 711, następnie 988; 321-800-3323; wideotelefon: 573-303-5604; wiadomość tekstowa o treści HAND na numer 839863
Dodatkowe źródła informacji:
- Psychology Today: Odporność
- BetterUp: Umiejętności kontrolowania emocji
- APA: Czym jest świadoma opieka pourazowa?
- APA: Odzyskiwanie zdrowia emocjonalnego po katastrofie
- APA: Wpływ traumy
- APA: Trauma
- A Place of Hope: Leczenie traumy i zespołu stresu pourazowego
- National Child Traumatic Stress Network
- Crisis Services: Wsparcie dla osób cierpiących na traumę